ترفند های پیشرفته لینوکس

ترفند های پیشرفته لینوکس

اول از همه به چند تا از نامه های شما عزیزان جواب می دهم و بعد موضوع را ادامه میدهیم.

س: آیا در لینوکس همانند ویندوز امکان دسترسی از راه دور (remote access) وجود دارد؟
ج:بله در لینوکس شما می توانید از ssh,telnet,…غیره همانند ویندوز استفاده کنید. یعنی در هر مطلب دیگر هم می توانید از امکاناتی که در ویندوز وجود داشته استفاده کنید و سیستم عامل نقشی ندارد.

س:چگونه می توان برنامه ای را که نوشته ایم اجرا کنیم؟

ج:بستگی به زبانی که با آن برنامه نویسی کردید دارد اگر از زبان هایی که در gcc پشتیبانی می شود
استفاده کردید میتوانید از کامپایلر gcc استفاده کنید که برای آسنایی بیشتر در شل تایپ کنید”man gcc” تا با آرگومانها و امکانات این برنامه بیشتر آشنا شوید.

خوب حالا به موضوع اصلی می پردازیم.
اگر بخواهید به پارتیشن ویندوز یا cool disk خود دسترسی داشته باشید چه کار می کنید؟
با دقت این مطلب را تا آخر می خوانید!!!!

برای دسترسی به پارتیشن ویندوز دو راه را بررسی می کنیم که البته دو استفاده جدا دارند.
1.در هنگام نصب لینوکس پارتیشنی با فرمت FAT بسازید و برای آن نامی انتخاب کنید با این روش این پارتیشن بخشی از سیستم عامل لینوکس می شود و در ویندوز هم می توانید از آن استفاده کنید.

2.این راه برای وقتی که لینوکس را نصب کرده اید و می خواهید به پارتیشن های ویندوزی مثلا پارتیشن سیستم ویندوز دسترسی پیدا کنید.
برای این کار حتما باید با root وارد سیستم شوید یا کلمه عبور آن را داشته باشید.
سپس مسیر زیر را دنبال کنید.
System tools-Hardware Browser سپس از پنجره ای که جلویتان باز می شود قسمت Hard Drives را انتخاب کنید.

در این قسمت نام پارتیشن را به پیدا کنید.(اگر بخواهیم cool disk را هم mount کنیم همین مسیر را طی می کنیم)

پس از یادداشت نام پارتیشن shell باز می کنیم(اگر با root وارد نشدید از دستور su استفاده کنید)

سپس دستورات زیر را تایپ می کنیم:

mkdir /mnt/windows
با این دستور در مسیر /mnt پوشه ای به نام windows ساختیم تا پارتیشن را در این پوشه mount کنیم.شما می تیواند این پوشه را با هر نام دیگری رد هر جا که خواستید بسازید حالا دستور زیر را تایپ می کنیم:

mount –t vfat /dev/hda1 /mnt/windows

این دستور باعث می شه پارتیشن /dev/hda1 در پوشه /mnt/windows که ساخته بودیم mount بشه.(باید توجه داشته باشید که /dev/hda1 را با پارتیشن خودتان که طرز پیدا کردنش را گفتیم جابجا کنید)

ولی این کار با هر راه اندازی مجدد از بین میرود برای همیشگی آن باید از دستورات زیر استفاده کنیم:(در شل این دستور را تایپ کنید)

gedit /etc/fstab

سپس فایلی متنی باز می شود که در انتهای آن با ید متن زیر را کپی کنید:

/dev/hda1 /mnt/windows vfat auto, umask = 0 0 0

یک بار دیگر هم یادآور می شوم که اسمها را باید با مال خودتان عوض کنید

اموزش کامل لینوکس

برای دیدن مقاله کلیک کنید

آموزش لینوکس _ قسمت هشتم

آموزش لینوکس _ قسمت هشتم

آموزش لینوکس _ قسمت هشتم _ shell

باز دوره امتحانات شد و باز من شرمنده شما شدم!
از همه اونایی هم که جواب سوالاتشون رو هنوز ندادم واقعا عذر می خوام.در اولین فرصت جواب ها رو براتون میل می کنم.بدون هیچ حرف دیگه ای بریم سراغ بحث امروز.
به دلیل اهمیت بالایی که مفهوم shell در لینوکس دارد، این قسمت و چند قسمت آینده را به این موضوع اختصاص می دهیم.

مهمترین فایل ها

هسته
هسته قلب سیستم عامل لینوکس است. منابع لینوکس و ارتباط بین سخت افزار های اصلی و جانبی را مدیریت می کند.منظور از منابع، کلیه تسهیلات و امکاناتی است که این سیستم عامل در اختیار
می گذارد.برای مثال توانایی ذخیره داده ها،چاپ داده ها توسط چاپگر، حافظه، مدیریت فایل و غیره.
هسته تصمیم می گیردکه چه کسی، کی و برای چه مدت از این منابع استفاده خواهد کرد.
همچنین این اطمینان را می دهد که فرایندها و از جمله فرایند های سرور،دقیقا در زمان صحیح آغاز شده و پایان یابند.هسته وظایف مهم دیگری نیز دارد .برای شروع تنها کافیست بدانیم که هسته مهمترین فایل سیستم است.

SHELL
زبانی که کامپیوتر درک می کند زبانی از 0 و 1 ها است که زبان دودویی نامیده می شود.دستورات کامپیوتری در واقع با همین زبان دودویی_که خواندن و نوشتن آن برای تمامی ما مشکل است_سر و کار دارند.به این ترتیب برنامه خاصی در سیستم عامل وجود دارد که shell نامیده می شود.shell دستورات و فرامین را به زبان انگلیسی می پذیرد و سپس آن را به زبان کامپیوتر یعنی همان زبان دودویی ترجمه
می کند.
Shell یک مفسر زبان دستوری است که دستوراتی را که از ابزار ورودی استاندارد(صفحه کلید) و یا فایل خوانده است، اجرا می کند.لینوکس معمولا از یکی از متدوال ترین shell های زیر استفاده می کند.(در
MS-DOS ،COMMAND.COM همان SHELL است که اهداف مشابهی دارد اما به اندازه SHELL در لینوکس قدرتمند نیست.)

نام shell : توضیح
BASH(Bourne-Again SHell) :متداول ترین shell در لینوکس
CSH(C SHell) :گرامر و طرز استفاده از CSH بسیار مشابه زبان برنامه نویسی C است.
و KSH(Korn SHell)

انواع SHELL (به طور کلی)
همان گونه که افراد زبان ها و لهجه های متفاوتی را می شناسند، کامپیوتر نیز با انواع مختلفی از
SHELL ها سر و کار دارد:
• Sh یا Shell Bourne :shell اولیه که هنوز در سیستم های یونیکس و محیط های وابسته به یونیکس استفاده می شود.این shell پایه است،برنامه ای است کوچک با ویژگی هایی اندک.
• Bash یا SHell) (Bourne Again :shell استاندارد GNU.احتمالا بهترین نوع برای استفاده توسط کاربران مبتدی. علاوه بر اینکه ابزاری قدرتمند برای کابران پیشرفته و حرفه ای محسوب
می شود.در لینوکس bash ،shell استاندارد برای کاربران عمومی است.این نوع shell می تواند
جایگزین نوع Bourne شود و این بدان معنی است که دو نوع shell مذکور با یکدیگر قابل مقایسه
هستند:دستوراتی که در Shell نوع Sh عمل می کنند، در bashنیز کار می کنند.در حالیکه عکس
این مطلب همیشه درست نیست.
• csh یا shell C :همانگونه که گفته شد، از لحاظ نحوی(دستوری) این نوع مشابه زبان برنامه نویسی C می باشد.گاهی اوقات مورد استفاده برنامه نویسان قرار می گیرد.
• tcsh یا shell turbo C :جانشین shell عمومی C، که سرعت آن افزایش یافته است.
• Ksh یا shell Korn: جانشین shell Bourne با پیکربندی استاندارد و کابوسی برای کاربران مبتدی.

هر یک از انواع ذکر شده دستورات کاربر را می خواند(از طریق صفحه کلید یا ماوس) و به سیستم عامل لینوکس می گوید که کاربر چه چیزی می خواهد.
برای این که بدانید از کدام نوع shell استفاده می کنید، دستور زیر را تایپ کنید :
$ echo $SHELL
طریقه استفاده از SHELL
برای استفاده از shell ( شما به محض log in کردن به سیستم شروع به استفاده از shell می کنید.) باید دستورات را تایپ کنید. در ادامه لیستی از متداولترین دستورات آمده است:

فرمان های معمول در لینوکس
توجه داشته باشید که دستورات زیر تنها برای کاربران جدید یا مبتدی است.هدف این است که اولا در صورت استفاده از این دستورات بیشتر با SHELL سیستم خود اشنا شوید و ثانیا شما به برخی از این دستورات در SHELL SCRIPT خود احتیاج دارید. اگر کمک و یا اطلاعات بیشتری را راجع به دستوری بخواهید، می توانید از دستور زیر که به عنوان مثال برای دیدن کمک و یا گزینه های مربوط به فرمان date است، استفاده کنید:
$ date - -help
یا برای دیدن کمک یا گزینه های مربوط به فرمان ls :
$ ls - -help | more
ببینید زمانی که دستورات زیر را تایپ می کنید چه اتفاقی می افتد:
$ man ls
$ info bash

فرمان های لینوکس

شکل گرامری فرمان : موارد استفاده

date : برای مشاهده تاریخ.
who : تعیین اینکه چه کسی از سیستم استفاده می کند.
pwd :دایرکتوری های مشغول به کار را چاپ می کند.
ls یا dirs :فایل های موجود در دایرکتوری جاری را فهرست می کند.
{ نام فایل } < cat : برای ایجاد فایل متنی. نکته: برای توقف یا پایان دادن به فایل کلید کنترل (CTRL) را نگه دارید و کلید D را بزنید.(CTRL+ D)
{نام فایل} cat : برای دیدن فایل های متنی.
{نام فایل} more: برای نمایش یک فایل در هر زمان به صورت full screen.
{فایل 2} {فایل 1 } mv: برای تغییر مکان و یا تغییر نام فایل یا دایرکتوری.
{فایل جدید} {فایل قدیمی} ln : برای ایجاد کپی های چند تایی از فایل با پیوند های مختلف.بعد از این دستور هر دو فایل جدید و قدیمی به یک نام ارجاع می دهند.به عبارت دیگر برای پیوند یک نام فایل به نام فایل دیگر.
فایل1 rm: برای حذف فایل.
{نام دایرکتوری} rm – rf :تمامی فایل های دایرکتوری یا زیر دایرکتوری داده شده را حذف می کند.در استفاده از این فرمان بسیار دقت کنید.
{نام فایل} chmod : برای تغییر اجازه دسترسی به فایل.
mail: می توانید mail خود را با این فرمان بخوانید.
who am i: برای مشاهده اطلاعات بیشتر راجع به کاربر جاری.
logout (یا CTRL+D) : برای خارج شدن(log out).
{نام کاربر} mail: ارسال mail به شخص دیگر.
{نام فایل} wc: برای شمارش خطوط، کلمات و حروف فایل داده شده.
{نام فایل} {کلمه مورد نظر} grep: برای جستجوی خطی که با الگوی داده شده مطابقت دارد، در فایل مشخص شده.
{نام فایل} sort –r –n –nr:برای مرتب سازی فایل به یکی از ترتیب های زیر:
- r: عکس ترتیب عادی.
- n:مرتب سازی به ترتیب عددی.
- nr:مرتب سازی به ترتیب عکس عددی.
{نام فایل} {شماره خط} tail - |+: برای چاپ اولین یا اخرین خط فایل داده شده.
{فایل2} {فایل1} cmp یا {فایل2} {فایل1} diff: برای مقایسه فایل ها.
{نام فایل} pr : برای چاپ فایل.

Processes چیست؟
Process (فرایند) هر نوع برنامه یا کاریست که توسط PC شما انجام می شود.برای مثال $ ls – IR ،یک دستور یا درخواست برای فهرست کردن فایل های موجود در دایرکتوری و تمام زیر دایرکتوری های دایرکتوری جاری شماست.این، یک نوع فرایند است.process ،یک برنامه(دستور داده شده توسط کاربر) برای انجام یک سری کارهاست.در لینوکس زمانی که شما یک process را اغاز می کنید، هر فرایند یک شماره
می گیرد،(که به ان PID یا Process-ID می گویند.) ، PID عددی از 0 تا 65535 است.

چرا به process احتیاج است؟
لینوکس یک سیستم عامل چند کاربره و چند کاره است.به این معنی که اگر بخواهید می توانید بیش از 2 فرایند را به طور همزمان اجرا کنید.به عنوان مثال برای اینکه بدانید چه تعداد فایل روی سیستم خود دارید، ممکن است دستوری مانند زیر را بدهید:
$ ls / -R | wc – l
این دستور زمان زیادی را برای جستجوی تمامی فایل های سیستم می گیرد.پس شما می توانید چنین دستوری را در background اجرا کنید یا به طور همزمان با دادن دستوری مثل:
$ ls / -R | wc –l &
علامت & در انتهای فرمان، به shell اعلام می کند که فرمان( ls / -R | wc –l) را آغاز کند و انرا در background اجرا کند و بلافاصله دستور بعدی را بگیرد.
مثال فوق یک فرایند است و عددی که توسط shell چاپ می شود PID نامیده می شود.از این PID ممکن است برای ارجاع به یک پروسه(process) در حال اجرای مشخص استفاده شود.

فرمان های مرتبط با process در لینوکس

نام فرمان : موارد استفاده

ps: برای مشاهده پروسه در حال اجرای جاری.
Kill {PID}: برای متوقف کردن هر پروسه.
ps – ag :برای گرفتن اطلاعات در مورد تمام پروسه های جاری.
Kill 0 : برای متوقف ساختن کلیه فرایند ها به جز shell.
linux-command &: برای فرایندهای background (علامت & برای قرار دادن دستور یا برنامه ای خاص در background استفاده می شود.)

توجه داشته باشید که شما تنها قادرید پروسه هایی را که خودتان ایجاد کرده اید، متوقف کنید.administrator معمولا می تواند 95-98% پروسه ها را متوقف کند.اما برخی پروسه ها نمی توانند متوقف شوند، مانند VDU.

تغییر مسیر ورودی/خروجی استاندارد
اغلب تمامی فرمان ها ،خروجی را به صفحه نمایش می دهند و ورودی را از صفحه کلید می گیرند، اما در لینوکس این امکان وجود دارد که خروجی به فایل فرستاده شود و یا ورودی از فایل خوانده شود.برای مثال فرمان $ ls خروجی را به صفحه نمایش می دهد.اما فرمان $ ls > filename خروجی را به فایل
می فرستد. معنی فرمان این است که خروجی فرمان ls را به فایل مشخص شده بفرست.
3 نماد اصلی برای تغییر مسیر وجود دارد: > و << و <.

(1) نماد تغییر مسیر <
شکل گرامری دستور: نام فایل < فرمان لینوکس
برای اینکه خروجی به فایل فرستاده شود.توجه داشته باشید که اگر فایل وجود داشته باشد،
باز نویسی می شود (با خروجی مربوط) و در غیر این صورت فایل جدیدی ایجاد می شود.
برای مثال برای فرستادن خروجی فرمان ls، دستور روبه رو را بدهید:
$ ls > myfiles
حال اگر فایل “myfiles” در دایرکتوری جاری شما موجود باشد،بدون هیچ نوع اعلام خطا بازنویسی
می شود.(در صورتی که بخواهید محتوای فایل قبلی را نیز حفظ کنید، باید از نماد تغییر مسیر بعدی استفاده کنید.)

(2) نماد تغییر مسیر <<
شکل گرامری دستور : نام فایل << فرمان لینوکس
برای فرستادن خروجی به انتهای فایل.توجه داشته باشید در صورتی که فایل وجود باشد،فایل باز خواهد شد و بدون حذف اطلاعات/داده های قبلی اطلاعات/داده ها در انتهای فایل نوشته می شوند و اگر فایل وجود نداشته باشد،فایل جدیدی ایجاد می شود.برای مثال برای فرستادن خروجی فرمان date به فایل موجود دستور روبه رو را بدهید:
$ date >> myfiles

(3) نماد تغییر مسیر >
شکل گرامری دستور : نام فایل > فرمان لینوکس
به منظور گرفتن ورودی برای فرمان لینوکس از فایل به جای صفحه کلید.
به عنوان مثال برای گرفتن ورودی از فایل برای فرمان cat، از فرم زیر استفاده کنید:
$ cat < myfiles

Pipes
Pipe راهی است برای برقراری ارتباط بین خروجی یک برنامه و ورودی برنامه ای دیگر بدون هیچ فایل موقتی.
در واقع pipe محلی موقتی برای ذخیره است که در آن خروجی یک فرمان ذخیره شده و سپس به عنوان ورودی برای فرمان بعدی عبور می کند.pipes برای اجرای بیش از دو فرمان(فرمان های چند گانه) از یک خط فرمان استفاده می شوند.
شکل گرامری فرمان: فرمان 2 |فرمان1

فرمان ها با استفاده از pipes

فرمان : مفهوم یا استفاده pipes
$ ls | more : در اینجا خروجی فرمان ls، به عنوان ورودی فرمان more در نظر گرفته می شود به طوریکه خروجی در هر زمان به صورت full screen چاپ می شود.
$ who | sort : در این حالت خروجی فرمان who به عنوان ورودی به فرمان sort داده می شود به طوریکه به صورت لیست مرتب شده ای از کاربران چاپ خواهد شد.
$ who | wc –l : در این حالت خروجی فرمان who به عنوان ورودی به فرمان wc داده می شود، به طوریکه تعداد کاربرانی را که وارد سیستم شده اند(logon کرده اند) را چاپ می کند.
$ ls –l | wc –l : اینجا خروجی فرمان ls به عنوان ورودی به فرمان wc داده می شود به طوریکه تعداد فایل ها در دایرکتوری جاری را چاپ می کند.
$ who | grep raju : در این حالت خروجی فرمان who به عنوان ورودی به فرمان grep داده می شود به طوریکه نام کاربر خاص را در صورتی که logon کرده باشد چاپ می کند و در غیر این صورت چیزی را چاپ نمی کند.

Filter
اگر فرمان لینوکس ورودی خود را به فرم استاندارد بپذیرد و خروجی اش را نیز به فرم استاندارد تولید کند، به عنوان فیلتر شناخته می شود. Filter برخی فرایند ها را روی ورودی انجام داده و خروجی را می دهد.برای مثال فرض کنید فایلی با عنوان hotel.txt با 100 خط داده، داریم و می خواهیم محتویات این فایل از خط شماره 20 تا خط 30 را چاپ کرده و نتایج را در فایلی با نام hlist ذخیره کنیم، دستور زیر را می دهیم:
$ tail +20 < hotel.txt | head –n30 >hlist
در اینجا head ، filter است که ورودی اش را از فرمان tail می گیرد ( فرمان tail با انتخاب از خط شماره 20 از فایل داده شده به عنوان مثال hotel.txt، آغاز می شود.)و خروجی آن به فایل hlist تغییر مسیر داده است

اموزش لینوکس _ قسمت هفتم

اموزش لینوکس _ قسمت هفتم _ ساختار فایل 2

با سلام به همه دوستان.باز هم ممنونم از لطف همتون. این قسمت را در ادامه بخش قبل به ساختار فایل اختصاص دادم.در بخش های اینده در مورد برخی مفاهیم بیشتر توضیح خواهم داد.

سایر طرحبندی های سیستم فایل
صوری
برای راحتی سیستم فایل لینوکس معمولا به صورت ساختار درختی در نظر گرفته می شود.در سیستم لینوکس استاندارد، عموما با طرحبندی زیر مواجه می شوید:

شکل فوق طرحبندی سیستم ردهت رانشان می دهد.این طرحبندی بسته به مدیر سیستم و وظیفه ماشین یونیکس، ممکن است تغییر کند. و یا دایرکتوری ها ممکن است کم یا زیاد شوند.اسامی نیز لزوما مانند فوق نیستند،و تنها قراردادی هستند.
درخت سیستم فایل از /(سلش) اغاز می شود.این دایرکتوری تمام زیر دایرکتوری ها و فایل ها را شامل می شود و دایرکتوری ریشه یا به اختصار ریشه سیستم فایل نامیده می شود.
معمولا قبل از دایرکتوری هایی که تنها یک سطح پایین تر از ریشه اند، یک سلش قرار میگیرد تا مکانشان مشخص شود و مانع اشتباه گرفته شدن انها با سایر دایرکتوری ها با اسامی مشابه گردد. همیشه خوب است زمان شروع با یک سیستم جدید، نگاهی به دایرکتوری ریشه بیندازیم:
زیر دایرکتوری های ریشه را در زیر مشاهده می کنید.

/binبرنامه های عمومی که توسط سیستم توزیع شده اند،مدیر سیستم و کاربران.
/bootفایل های راه اندازی و هسته،vmlinuz.و همچنین داده هایGRUB
(GR and Unified Boot Loader).GRUB تلاشی است برای رهایی از راه انداز_بارکننده هایی که امروزه میشناسیم.
/devشامل مراجعاتی به کلیه سخت افزار های فرعی CPU،که به صورت فایل هایی با خصوصیات ویژه ارائه می شوند.
/etcمهمترین فایل های پیکربندی سیستم در این دایرکتوری قرار دارند.داده های این دایرکتوری مشابه با داده های موجود در control panel ویندوز می باشد.
/homeدایرکتوری های home کاربران معمولی.
/initrd(در برخی توزیع ها)اطلاعات برای راه اندازی.این دایرکتوری را پاک نکنید!
/libفایل های کتابخانه ای، شامل فایل های کلیه برنامه هایی که مورد نیاز کاربران و سیستم است.
/lost+foundهمه پارتیشن ها lost_found را در دایرکتوری بالاتر خود دارند.فایل هایی که در حین خرابی ذخیره می شوند، در این محل هستند.
/miscبرای اهداف متفرقه.(miscellaneous)
/mntنقطه اتصال استاندارد (mount point) فایل های خارجی سیستم.برای مثال CD_ROM یا دوربین دیجیتال.
/netبرای قرارگرفتن کلیه فایلهایی که روی سایر کامپیوتر ها در شبکه قرار دارند.
/optنوعا شامل نرم افزار های شخص ثالث (منظور نرم افزارهای تولید شده توسط سایر شرکتهاست.) می باشد.
/procیک سیستم فایل مجازی است که شامل اطلاعاتی راجع به منابع سیستم می باشد.اطلاعات بیشتر راجع به مفهوم فایل ها درproc با وارد کردن دستور man proc به دست می اید.فایل proc.txt سیستم فایل مجازی را با جزئیات بیشتر مطرح می کند.
/rootدایرکتوریhome کاربر مدیر.به تفاوت بین /،دایرکتوری ریشه و /root ، دایرکتوری خانه کاربر ریشه توجه داشته باشید.
/sbinبرنامه های مورد استفاده سیستم و مدیر سیستم.
/tmpفضایی موقت برای استفاده توسط سیستم که پس از راه اندازی مجدد پاک می شود پس از ان برای ذخیره هیچ کاری استفاده نکنید.
/usrبرنامه ها،کتابخانه ها،مستندات و غیره.برای تمامی برنامه های مربوط به کاربران.
/varمخزنی برای تمامی فایل های متغیر و موقت ایجاد شده توسط کاربر.مانند فایل هایی که از اینترنت download شده اند و یا برای نگهداری image از یک CD قبل از رایت شدن ان.

چگونه متوجه می شوید که یک دایرکتوری به کدام پارتیشن تعلق دارد؟
استفاده از دستور df با نقطه (.) به عنوان انتخاب نشان می دهد که دایرکتوری جاری به کدام پارتیشن متعق است و در مورد مقدار فضایی که پارتیشن استفاده می کند اطلاع می دهد.
Sandra:/lib> df –h .
Filesystem size Used Avail Use% Mounted on
/dev/hda7 980M 163M 767M 18% /
به عنوان یک اصل کلی،هر دایرکتوری در زیر دایرکتوری ریشه، در پارتیشن ریشه قرار دارد،مگر اینکه در یک لیست کامل df یک ورودی مجزا داشته باشد.
اصل سیستم فایل
برای بسیاری از کاربران و برای بسیاری از اعمال مدیریت سیستم،کافیست بپذیرند که فایل ها و دایرکتوری ها در یک ساختار درخت مانند مرتب شده اند.اگرچه کامپیوتر چیزی در مورد درخت ها و یا ساختار های درختی نمی داند.
هر پارتیشن، سیستم فایل خاص خودش را دارد.با در نظر گرفتن کلیه سیستم های فایل با هم،می توانیم نظریه ساختار درختی کل سیستم را شکل دهیم، اما کار به همین سادگی هم نیست.در سیستم فایل هر فایل با یک inode نشان داده می شود، که نوعی شماره سریال است که شامل اطلاعاتی راجع به داده های واقعیی است که فایل را ایجاد کرده اند:فایل به چه کسی متعلق است، و در کجای هارد دیسک قرار دارد.
هر پارتیشن مجموعه inode های خودش را دارد.در سیستمی با پارتیشن های متعدد،فایل هایی با شماره inode های یکسان وجود دارند.
هر inode یک ساختار داده را بر روی هارد دیسک شرح می دهد،که ویژگی های فایل را ذخیره کرده،و شامل محل فیزیکی داده های فایل می باشد.زمانی که هارد دیسک برای پذیرفتن منبع داده ها مقدار دهی اولیه می شود،معمولا در حین فرایند نصب سیستم اولیه یا هنگام افزودن دیسک های اضافی به سیستم موجود،تعداد ثابتی از enode ها در پارتیشن ایجاد می شوند.این تعداد بیشترین مقدار فایل ها از هر نوعی(از جمله دایرکتوری ها،فایل های خاص،پیوند ها و...) که می توانند در یک زمان روی پارتیشن باشند، خواهد بود.ما نوعا روی داشتن 1 inode در فضایی بین 2 تا 8 کیلوبایت فضا حساب می کنیم.
زمانی که فایل جدیدی ایجاد شد،یک inode ازاد را اختیار می کند.در این inode اطلاعات زیر موجود
می باشد:
صاحب (owner)و گروه دارنده فایل.
نوع فایل(نرمال،دایرکتوری و...).
اجازه دسترسی به فایل.
تاریخ و ساعت ایجاد،اخرین خواندن و تغییر.
تاریخ و ساعتی که این اطلاعات در inode تغییر کرده اند.
تعداد پیوند ها به این فایل.
اندازه فایل.
ادرسی که محل واقعی داده های فایل را تعریف می کند.

تنها اطلاعاتی که inode شامل ان نمی شود،نام فایل و دایرکتوری می باشد.این اطلاعات در داخل دایرکتوری های خاص فایل ذخیره می شوند.با مقایسه اسامی فایل ها و شماره های inode ها،سیستم قادر به ایجاد ساختار درختی است که کاربر آن را درک می کند.کاربران می توانند شماره inode ها را با استفاده از گزینه –i در دستور ls نمایش دهند.inode ها فضای مجزای مختص خودشان را بر روی دیسک دارند.
آشنایی با سیستم فایل
مسیر
زمانی که شما از سیستم می خواهید که دستوری را اجرا کند،معمولا مجبور نیستید که مسیر کامل ان دستور را بدهید.به عنوان مثال، ما می دانیم که دستور ls در دایرکتوری /bin قرار دارد،اما برای اینکه کامپیوتر محتوای دایرکتوری جاری را لیست کند،نیاز نیست که فرمان /bin/ls را وارد کنیم.
متغیر محیطی PATH از این ویژگی حمایت می کند.این متغیر دایرکتوری هایی در سیستم را که فایل های اجرایی در ان جا پیدا می شوند،فهرست می کند.وبنابراین از بسیاری از انواع و مکانهای حفاظت شده دستورات کاربر نگهداری می کند.پس مسیر به طور طبیعی شامل دایرکتوری های بسیاری است که هر یک مکانی از اسمشان شاملbin می باشند،همانگونه که در ادامه نشان داده شده است.فرمانecho برای نشان دادن محتوای (یا $) متغیرpath استفاده شده است:

Rogier:> echo $PATH
/opt/local/bin:/usr/X11R6/bin:/usr/bin:/usr/sbin/:/bin

در این مثال دایرکتوری های /opt/local/bin،/usr/X11R6/bin،/usr/bin،/usr/sbinو/bin متعاقبا برای برنامه مورد نیاز جستجو می شوند.به محض پیدا شدن، جستجو متوقف می شود حتی اگر جستجو در همه دایرکتوری های مسیر صورت نگرفته باشد.این حالت می تواند منجر به وضعیت غریبی شود.در اولین مثال زیر کاربر می داند که برنامه ای به نام sendsms برای فرستادن SMS وجود دارد و کاربر دیگری روی همان سیستم قادر است از ان استفاده کند،اما نمی تواند.تفاوت در پیکر بندی متغیر PATH است:
[jenny@blob jenny]$ sendsms
bash:sendsms: command not found
[jenny@blob jenny]$ echo $PATH
/bin:/usr/bin:/usr/bin/x11:/usr/X11R6/bin:/home/jenny/bin
[jenny@blob jenny]$ su – tony
Password:
Tony:~>which sendsms
Sendsms is /user/local/bin/sendsms

Tony:~echo $PATH
/home/tony/bin.Linux:/home/tony/bin:/usr/local/bin:/usr/local/sbin:
/usr/X11R6/bin:/usr/bin:/usr/sbin:/bin:/sbin

توجه کنید که استفاده ازابزار su (switch user) به شما این امکان را می دهد که در شرایطی که کلمه عبور کاربری را می دانید،پوسته(shell) (در مورد shell در قسمت های اینده توضیح خواهیم داد.)را در محیط ان کاربر اجرا کنید.
نشان دهنده ادامه خط است، بدون اینکهenter یک خط را از بقیه جدا کند.
در مثال بعد،کاربر مایل است با فراخوان دستور wc (word count) تعداد خطوط یک فایل را بررسی کند،اما هیچ اتفاقی رخ نمی دهد و مجبور می شود که این عمل را با استفاده از کلید های ترکیبی CTRL+C متوقف کند:
Jumper:~> wc –l test
(ctrl-c)
Jumper:~> which wc
wc is hashed (/home/jumper/bin/wc)

jumber:~> echo $PATH
/home/jumper/bin:/usr/local/bin:/usr/local/sbin:/usr/x11R6/bin:
/usr/bin:/usr/sbin:/bin:/sbin
استفاده از فرمان wich به ما نشان می دهد که این کاربر در دایرکتوریhome خود یک دایرکتوری bin دارد که شامل برنامه ایست که ws را فراخوانی کرده است.از انجاییکه هنگام جستجوی مسیرها برای فراخوانیwc ،ابتدا برنامه در دایرکتوری home کابر پیدا شده است،این برنامه اجرا شده است،احتمالا با ورودی متوجه نمی شود، پس مجبوریم ان را متوقف کنیم.برای حل این مسئله راه های بسیاری هست(همیشه برای حل مسائل در لینوکس یا یونیکس راه های بسیاری وجود دارد):یک پاسخ میتواند نامگذاری مجدد برنامه ws کاربر باشد، و یا کاربر می تواند مسیر کامل را به فرمانی که قصد اجرای انرا دارد، بدهد که می تواند با استفاده از –a به دستورwich به دست اید:
Jumper:~> /usr/bin/wc –l test
10 test
اگر کاربر بیشتر از برنامه هایی در دیگر دایرکتوری ها استفاده می کند،می تواند مسیرش را تغییر دهد تا دایرکتوری های خویش را ببیند:
Jumper:~> export PATH=/usr/local/bin:/usr/local/sbin:/usr/x11R6/bin:
/usr/bin:/usr/sbin:/bin:/sbin:/home/jumper/bin

تغییرات ثابت نیستند!
توجه داشته باشید که زمانی که از دستور export در پوسته(shell) استفاده می کنید،تغییرات موقتی هستند و تنها در همان زمان معتبر هستند(تا زمانی که log out می کنید).
مسیرهای مطلق و نسبی
مسیر، یعنی راهی که احتیاج دارید انرا در ساختار درختی دنبال کنید تا به فایل داده شده برسید،می تواند به عنوان اغاز تنه درخت( / یا دایرکتوری ریشه) توصیف شود.در این حالت مسیر با / اغاز شده و مسیر مطلق نامیده می شود،چرا که امکان هیچ گونه خطایی وجود ندارد: تنها یک فایل در سیستم می تواند یافت شود.
در حالتی دیگر، مسیر با / اغاز نمی شود و امکان اشتباه گرفتن ~/BIN/WC (در دایرکتوری home کاربر)باbin/wc در /usr از مثال قبل وجود دارد.مسیر هایی که با / اغاز نمی شوند همواره نسبی هستند.
در مسیر های نسبی ما همچنین از علامات .(نقطه) و ..(2 نقطه) برای دایرکتوری جاری و دایرکتوری والد استفاده می کنیم.مجموعه ای از مثال های عملی:
• زمانی که قصد ترجمه کد مبدا را دارید،معمولا مستندات نصب همزمان که از اجرای برنامه پیکربندی دیگری در محل دیگری از سیستم ممانعت می کند، شما را راهنمایی می کند تا فرمان ./configure را اجرا کنید،که برنامه پیکربندی را که در دایرکتوری جاری قرار دارد اجرا کند.
• در فایل های HTML مسیر های نسبی معمولا برای ساختن مجموعه ای از صفحات که به اسانی قابل انتقال به مکانی دیگر باشند مورد استفاده قرار می گیرند:
• یکبار دیگر به تفاوت توجه کنید:
Theo:~> ls/mp3
Is: /mp3: no such file or directory
Theo :~>s mp3/
Oriental/ pop/ sixties/
منبع : اینترنت

اموزش لینوکس-قسمت ششم

اموزش لینوکس-قسمت ششم-ساختار فایل

اولا که از لطف همه دوستان ممنونم و برای این تاخیر طولانی از همه عذر میخوام.لطف کنید از این به بعد اگر انتقاد یا پیشنهادی داشتید به ID خودم بفرستید.
و اما مبحث امروز:
متن زیرترجمه بخشی از یک PDF در باره لینوکس است.
برخی مطالب در قسمت های قبل تکرار شده اند اما در اینجا مطالب با جزئیات بیشتر و دقیق تر آورده شده است.
بحث کلی این قسمت و قسمت های اینده حول مفهوم فایل ها و سیستم انها در لینوکس است. امید است که مفید واقع گردد.

بسیاری از کاربران به علت عدم اگاهی در مورد نوع اطلاعات و محل ذخیره سازی انها در لینوکس دچار مشکل می شوند.ما سعی خواهیم کرد که شیوه ساز ماندهی فایل ها را در سیستم فایلی این سیستم عامل روشن کنیم. همچنین مهمترین فایل ها و دایرکتوری ها را ذکر کرده و روش های متفاوت مشاهده محتوای فایل ها ،چگونگی ایجاد، جابه جایی و پاک کردن فایل ها و دایرکتوری ها را شرح خواهیم داد.

مروری کلی بر سیستم فایل در لینوکس

فایلها
یک توصیف ساده از سیستم یونیکس که برای لینوکس نیز به کار می رود عبارت است از: "در سیستم یونیکس همه چیز فایل است و اگر فایل نباشد یک فرایند خواهد بود"
عبارت فوق صحیح است زیرا تعدادی فایل خاص وجود دارد که تنها فایل محسوب نمی شوند (برای مثال pipes یا sockets ) اما برای سادگی گفته می شود که همه چیز فایل است.سیستم لینوکس نیز درست همانند یونیکس، هیچ تفاوتی بین فایل و دایرکتوری قائل نمی شود، زیرا دایرکتوری همان فایل است که شامل اسامی سایر فایل هاست.برنامه ها، خدمات، متن ها، عکس ها همگی فایل هستند.دستگاه های ورودی و خروجی و سایر دستگاه های دیگر نیز با توجه به سیستم، فایل در نظر گرفته می شوند.
برای مدیریت تمام این فایل ها به شیوه ای منظم، ترجیح می دهیم که به انها همانند درختی مرتب نگاه کنیم.( به عنوان مثال همانند ساختار هارد دیسک در MS_DOS ) شاخه های بزرگتر شاخه های بیشتری دارندو شاخه های انتهایی شامل برگ های درخت یا فایل های معمولی هستند.از حالا از این تصویر درختی استفاده خواهیم کرد، اما در اینده خواهیم دید که این تصویر کاملا صحیح نمی باشد.

مرتب سازی فایل ها
اغلب فایل ها تنها فایل هستند که به انها فایل های عادی(Regular files) گفته می شود.این فایل ها شامل داده های معمولی هستند مانند فایل های متنی، فایل ها یا برنامه های اجرایی، ورودی یا خروجی برنامه ها و ....
در سیستم لینوکس به طور معمول فرض می شود که با هر چه که مواجه می شوید فایل است اما موارد استثنایی نیز وجود دارد.
دایرکتوریها: فایل ها و لیست سایر فایل ها.
فایل های خاص: مکانیزمی که برای ورودی و خروجی به کار می رود.اکثر فایل های خاص در /dev قرار دارند.در اینده دراین باره بیشتر بحث خواهیم کرد.
پیوندها: سیستمی است که سبب می شود فایل یا دایرکتوری در چندین قسمت از درخت فایل سیستم قابل مشاهده باشد.در این باره جزئیات بیشتر را خواهیم گفت.
(دامنه) sockets :یکی از انواع فایل های خاص که شبیه socket های TCP/IP است و به وسیله کنترل دسترسی به سیستم فایل، امنیت فرایند های داخلی شبکه را تامین می کند.
Named pipes: کمابیش عملکردی شبیه socket ها دارد و راهی برای ارتباط فرایند ها با یکدیگر بدون استفاده از معنای socket شبکه را شکل می دهد.
نماد مفهوم
- فایل عادی
d دایرکتوری
L پیوند
c فایل های خاص
s socket
p Named paipe
برای اینکه همیشه مجبور نباشیم برای یافتن نوع فایل در یک لیست طولانی جستجو کنیم، بیشتر سیستم ها به دنبال نام فایل، پسوندی را شامل یکی از کارکتر های “/=*|@” اضافه می کنند که نشاندهنده نوع فایل می باشد.
شما به عنوان یک کاربر تنها با فایل های ساده، فایل های اجرایی،دایرکتوری ها و پیوندها سر و کار خواهید داشت.فایل های خاص برای ایجاد سیستم به نوع دلخواه است و تنها مدیران سیستم و برنامه نویسان با انها سر و کار خواهند داشت.
حال قبل از اینکه به فایل ها و دایرکتوری های مهم نگاهی بیندازیم بد نیست کمی بیشتر در مورد پارتیشن ها بدانیم.

در باره پارتیشن بندی

چرا پارتیشن؟
اغلب مردم دانش مبهمی راجع به پارتیشن ها دارند، زیرا تمامی سیستم های عامل توانایی ایجاد و یا پاک کردن انها را دارند.
به نظر عجیب می رسد که لینوکس حتی زمانی که از مراحل نصب استاندارد استفاده می کند، نیاز به بیش از یک پارتیشن روی یک دیسک دارد. و این نیاز به شرح و تفصیل بیشتر دارد.
هدف داشتن پارتیشن های مختلف در واقع دست یابی به امنیت داده ای بالاتر در هنگام بروز حادثه است.با تقسیم کردن هارد دیسک به چندین پارتیشن داده ها می توانند به صورت گروهبندی شده و جداگانه باشند.
زمانی که حادثه ای در پارتیشنی رخ دهد، تنها داده های همان پارتیشن اسیب می بینند در حالیکه سایر داده ها در دیگر پارتیشن ها اسیبی نمی بینند.
به دلایل امنیتی و قدرت عمل سیستم، از پارتیشن ها استفاده می شود،و بنا براین نفوذ در بخشی از سیستم به این معنی نیست که کل کامپیوتر در خطر است.و این مهمترین دلیل استفاده از پارتیشن بندی است.
به خاطر داشته باشید که چنین سیستم فایلی تنها امنیت داده ها را در هنگام بروز اشکال و یا قطع
ناگهانی ابزارهای حافظه تامین می کند.و داده های شما را در مقابل ساختار نادرست و یا اشکالات منطقی در سیستم فایل حفاظت نمی کند.در این مواقع لازم است که از راه حل های RAID
Array Of Inexpensive Disks) (Redundant استفاده کنید.

انواع وطرحبندی پارتیشن
2 پارتیشن عمده در سیستم لینوکس وجود دارد:
پارتیشن داده: داده های نرمال سیستم لینوکس، شامل پارتیشن ریشه(root) که حاوی کلیه داده ها برای شروع و اجرای سیستم است.
پارتیشن swap :توسعه حافظه فیزیکی کامپیوتر ، حافظه یدکی روی هارد دیسک.(حافظه مجازی)
اغلب سیستم ها شامل پارتیشن ریشه،1 یا چند پارتیشن داده و یک یا چند پارتیشن swap می باشند.
سیستم های محیط های ترکیبی ممکن است حاوی پارتیشن هایی برای سایر داده های سیستم باشند، به عنوان مثال پارتیشنی با سیستم فایل FAT یاVFAT برای داده MS Windows .
اکثر سیستم های لینوکس هنگام نصب برای تنظیم نوع پارتیشن از fdisk استفاده می کنند.معمولا این کار به صورت خودکار انجام می شود.گرچه بعضی اوقات ممکن است این قدر خوش شانس نباشید.در این موارد شما نیاز دارید که خودتان نوع پارتیشن ها را تعیین کنید و حتی عمل پارتیشن بندی را نیز خودتان انجام دهید.ابزار fdisk در این مورد به شما کمک خواهد کرد.
جدا از این ها، لینوکس از انواع مختلفی از سیستم های فایلی دیگر نیز حمایت می کند.همانند JFS،NFS،fatXX و بسیاری از سیستم های فایلی که در دیگر سیستم عامل ها در به کار می روند.
پارتیشن استاندارد ریشه(که با یک سلش مجزا نشان داده می شود،/) حدودا 100 تا 500 مگا بایت فضا اشغال می کند و شامل فایل های پیکر بندی سیستم، اصلی ترین دستورات و برنامه های سرویس دهنده، کتابخانه های سیستم، برخی فضاهای موقتی و دایرکتوری خانه ی(home) کاربر اصلی
یا همان مدیر(administrative) می باشد.یک نصب استاندارد نیازمند حدودا 250 مگا بایت فضا برای پارتیشن ریشه است.

فضای swap تنها برای خود سیستم قابل دسترس است، و در حین عملیات عادی سیستم از دید ما پنهان است.swap سیستمی است که همانند سیستم های نرمال یونیکس به شما اطمینان می دهد که هر اتفاقی که بیفتد شما می توانید به کار خود ادامه دهید.به علت این فضای کمکی شما هیچ گاه در لینوکس با پیغام های خطایی مثل حافظه بیش از حد مجاز و یا ابتدا برخی از کارها را متوقف کرده و مجدد امتحان کتید، مواجه نخواهید شد. Swap یا حافظه مجازی مدت زیادی است که مورد قبول سیستم های عامل خارج از دنیای یونیکس واقع شده است.
به طور طبیعی استفاده از حافظه روی هارد کند تر از استفاده از تراشه های واقعی حافظه کامپیوتر است اما داشتن چنین حافظه ای بسیار راحت است.
لینوکس معمولا اندازه swap را 2 برابر مقدار حافظه فیزیکی حساب می کند.هنگام نصب سیستم باید بدانید که چگونه عمل کنید.مثالی از سیستمی با 512 مگا بایت RAM:
اولین امکان: 1 پارتیشن swap با 1 گیگ فضا.
دومین امکان: 2 پارتیشن swap با 512 مگا بایت فضا.
سومین امکان:( با 2 هارد دیسک) 1 پارتیشن با 512 مگا بایت روی هر دیسک.
انتخاب اخر زمانی که دستگاه های I/O زیادی وجود داشته باشند بهترین نتیجه را می دهد.
برای راهنمایی بیشتر مستندات نرم افزار را مطالعه کنید. برخی کاربرد ها همچون پایگاه داده
(DB:Data Base) ، احتمالا به فضای swap بیشتری احتیاج دارند. برخی دیگر ممکن است از هیچ swap استفاده نکنند.فضای swap همچنین به نگارش هسته تان بستگی دارد.
هسته در بسیاری از توزیع های لینوکس در پارتیشن مجزایی قرار دارد.زیرا مهمترین فایل سیستم محسوب می شود.در این حالت یک پارتیشن /boot نیز وجود دارد که هسته(ها) را شامل می شود.
بقیه فضای هارد دیسک معمولا بین پارتیشن های داده تقسیم می شود، با وجودیکه ممکن است کلیه داده های غیر بحرانی سیستم در یک پارتیشن قرار بگیرند. برای مثال زمانی که نصب استاندارد ایستگاه کاری (workstation) را اجرا می کنید.زمانی که داده های غیر بحرانی در پارتیشن های متفاوت قرار می گیرند، معمولا الگوی زیر اتفاق می افتد:
یک پارتیشن برای برنامه های کاربر (/user)
یک پارتیشن شامل داده های شخصی کاربر (/home)
یک پارتیشن برای ذخیره داده های موقتی مثل چاپ_و mail_ صف ها(/var)
یک پارتیشن برای سومین بخش و نرم افزار اضافی(/opt)
یک بار که پارتیشن ها ساخته شدند،می توانید تعداد بیشتری به انها اضافه کنید.تغییر اندازه یا تغییر ویژگی های پارتیشن های موجود امکان پذیر است اما توصیه نمی شود.
تصمیم تقسیم هارد دیسک ها به پارتیشن ها توسط مدیر سیستم(administrator) صورت می گیرد.مدیر در سیستم های بزرگتر حتی ممکن است با استفاده از نرم افزار مناسب یک پارتیشن را روی چندین هارد دیسک توسعه دهد.در حین فرایند نصب شما می توانید طرح پارتیشن خودتان را با استفاده از ابزار خاص توزیع در حال نصب، که معمولا یک رابط گرافیکی و یا fdisk (ابزاری متنی برای ایجاد پارتیشن ها و تنظیم ویزگی هایشان)است،تعریف کنید.
نصب ایستگاه کاری یا مشتری(client) اساسا برای استفاده یک شخص است.نرم افزار انتخابی برای نصب این موضوع را منعکس می کند و تاکید اصلی بر روی بسته های عمومی کاربر، مانند زمینه دسکتاپ زیبا، ابزارهای توسعه، برنامه های مشتری برای E_mail، نرم افزار چند رسانه ای، وب و دیگر خدمات است.
همه چیز با هم در یک پارتیشن بزرگ قرار می گیرد، فضای swap با دو برابر ظرفیت RAM نیز اضافه می گردد و ایستگاه کاری شما به طور کلی کامل شده و بیشترین فضای ممکن دیسک را برای استفاده شخصی فراهم می کند.
در سرویس دهنده، داده های سیستم تمایل دارند که از داده های کاربر مجزا باشند.برنامه هایی که خدمات را ارائه می دهند در جایی متفاوت با جایی که داده های مربوط به این خدمات وجود دارند، نگهداری می شوند.پارتیشن های متفاوتی در اینگونه سیستم ها ایجاد می شوند:
یک پارتیشن با تمام داده های لازم برای راه اندازی ماشین
یک پارتیشن با داده های پیکربندی و برنامه های سرویس دهنده
یک یا چند پارتیشن شامل داده های سرویس دهنده مانند جداول پایگاه داده،mail های کاربران،ارشیو ftpو غیره.
یک پارتیشن با درخواست ها و برنامه های کاربران
یک یا چند پارتیشن برای فایل های خاص کاربران(دایرکتوری های کاربران)
یک یا چند پارتیشن swap (حافظه مجازی)
خدمات دهنده ها معمولا حافظه بیشتر و در نتیجه فضای swap بیشتری دارند.مطمئنا فرایندهای خدمات دهنده (server) مانند پایگاه داده،به فضای swap بیش از حد معمول احتیاج دارد.برای اجرای بهتر، swap معمولا به پارتیشن های swap متفاوتی تقسیم می شود.
فرمان dfدر یک سیستم در حال اجرا، اطلاعات در مورد پارتیشن ها می تواند با استفاده از دستور
df
(disk full or disk free) نشان داده شود.درلینوکس df نگارش GNU است و –h یا گزینه human readable
را که قابلیت خوانایی را بسیار تقویت می کند، حمایت می کند.توجه داشته باشید که سیستم های یونیکس تجاری معمولا نگارش df و دیگر دستورات خاص خودشان را دارند.رفتار انها معمولا مشابه است، گرچه ابزار عمومی با نگارش GNU ، خصوصیات بهتر و بیشتری دارند.
دستور df تنها اطلاعات پارتیشن های فعال و غیر swap را نمایش می دهد که می تواند شامل پارتیشن های سایر سیستم های شبکه باشد